Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Creissoun(-d'Islando)
Rorippa islandica
Brassicaceae Cruciferae
Nom en français : Cresson d'Islande.
Descripcioun :Lou creissoun-d'islando es uno planto naneto que souvènt rebalo au sòu e que trachis en ribo de lau, mueio e riéusset d'auto mountagno. Aquesto planto raro douno d'èr au creissoun-de-palun que se retrovo mai bas en plano. Se n'en destrìo pamens qu'a la baso de si fueio e li valvo dóu fru mai primo. De tout biais vènon pas i mémis estànci .
Usanço :Poudèn pensa que, coume lis àutris espèci dóu gènre Rorippa, lou creissoun-d'Islando es uno planto manjadisso. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 5 à 30 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Rorippa
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Ordre : Brassicales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 2 à 3 mm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 1600 à 2300 m
Aparado : Noun
Juliet à avoust
Liò : Lau
- Estang
- Mueio
- Riéusset
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Artico-Aupenco
Ref. sc. : Rorippa islandica (Oeder ex Gunnerus) Borbás, 1900